Hiện nay, Gan nhiễm mỡ được coi là một “kẻ giết người thầm lặng” vô cùng nguy hiểm. Căn bệnh tưởng chừng như lành tính này lại là nguyên nhân chính gây ra viêm gan, xơ gan dẫn đến ung thư, cướp đi mạng sống của hàng triệu người mỗi năm.
Gan nhiễm mỡ là gì
Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo trong gan vượt quá 5% trọng lượng gan. Gan nhiễm mỡ rất dễ gây sẹo (tức xơ gan). Khi đó, mọi chức năng của gan sẽ bị suy giảm. Nếu không được phát hiện kịp thời hoặc chủ quan không điều trị, xơ gan, ung thư gan là điều khó tránh. Đáng lo ngại là phần lớn người bệnh còn khá chủ quan bởi khi đi khám chỉ được khuyên thay đổi chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt kèm theo tập luyện điều độ. Vì vậy, gan nhiễm mỡ càng trở nên nguy hiểm nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời. Bệnh thường gặp ở người cao tuổi, người thừa
cân béo phì, uống nhiều bia rượu hoặc mắc bệnh tiểu đường, mỡ máu.
Những con số đáng báo động
Theo thống kê của tổ chức y tế thế giới (WHO) năm 2019, tỉ lệ người Việt Nam mắc
gan nhiễm mỡ ngày càng trẻ hóa và gia tăng với tốc độ nhanh chóng mặt. Cụ thể:
Hơn 50% người trưởng thành mắc gan nhiễm mỡ, trong đó chiếm một nửa là những người sống ở thành thị.
Gần 80% người tuổi trung niên bị
gan nhiễm mỡ hoặc gặp phải các biến chứng nguy hiểm của gan nhiễm mỡ và nam giới chiếm 65% trong số bệnh nhân này.
Tỉ lệ mắc gan nhiễm mỡ của trẻ em là 2.4% và đang có chiều hướng tăng rất nhanh qua từng năm.
Dấu hiệu nhận biết gan nhiễm mỡ:
Buồn nôn, đầy bụng
Ở thể nhẹ,
bệnh gan nhiễm mỡ có thể gây tổn thương gan, biểu hiện mệt mỏi, buồn nôn, đầy bụng. Nếu kèm theo một số triệu chứng: nước tiểu màu sậm, phân xám đen, nôn ói, chán ăn, trí tuệ và cơ thể suy nhược. Đây có thể là dấu hiệu bệnh lý về gan.
Mệt mỏi
Khi bị
gan nhiễm mỡ, chức năng gan suy giảm khiến người bệnh cảm thấy ăn không ngon, khả năng hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể giảm sút. Do đó, dễ dẫn đến tình trạng mệt mỏi, kiệt sức.
Chỉ số Cholesterol tăng cao
Đối với người máu nhiễm mỡ biểu hiện ở 2 chỉ số Cholesterol và triglyceride tăng cao sẽ có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ cao hơn so với bình thường.
U mạch hình nhện
U mạch là hiện tượng các nhánh mạch nổi lên lan tỏa trên bề mặt da (giống nhện) thường xuất hiện ở mặt, cổ, cánh tay, lưng, ngực. Dấu hiệu dễ nhận thấy khi dùng ngón tay ấn vào “mạng lưới mạch máu” có thể mờ đi, khi bỏ tay ra lại xuất hiện trở lại. U mạch thường thấy ở người viêm gan hoặc xơ gan cấp tính.
Thiếu hụt vitamin
Do sự tích tụ chất béo tại gan và chế độ ăn thiếu vitamin, nên cơ thể dễ xuất hiện một số bệnh lý vì thiếu hụt vitamin. Biểu hiện dễ gặp nhất là viêm dây thần kinh ngoại biên, viêm miệng, da xuất hiện một số chỗ bầm tím không rõ nguyên nhân… một số ít xuất hiện triệu chứng chảy máu cam, lợi chảy máu, tiêu hóa ra máu…
Vàng da
Khi
gan nhiễm mỡ, khả năng chuyển hóa bilirubin sẽ gặp trở ngại, khiến nồng độ bilirubin trong máu tăng cao, xâm nhập vào mô và da. Một số triệu chứng kèm theo bao gồm mệt mỏi, chán ăn. Khi lượng chất béo trong gan giảm đi, hiện tượng vàng da sẽ biến mất ngay lập tức.
Đau bụng
Đây cũng là một trong những dấu hiệu của bệnh gan nhiễm mỡ. Khi đó, người bệnh sẽ cảm thấy vùng đau tập trung ở bụng trên bên phải. Sau đó, khẩu vị sẽ bị mất dần và ăn không thấy ngon miệng.
Người mắc gan nhiễm mỡ nên ăn gì
Dinh dưỡng là yếu tố vô cùng quan trọng với người bệnh gan nhiễm mỡ. Cần thiết lập một chế độ ăn khoa học và phù hợp với tình trạng bệnh. Một số thực phẩm người bệnh cần bổ sung như:
Rau xanh, hoa quả tươi
Rau xanh, hoa quả tươi chứa hàm lượng vitamin cao giúp tăng cường chức năng gan. Đồng thời bổ sung chất xơ cho cơ thể, giảm tích tụ mỡ tại gan. Một số loại rau củ được các chuyên gia khuyên dùng: bưởi, cam, súp lơ, rau cần, rau cải …
Nhộng tằm, cá tươi:
Nghe có vẻ khó tin nhưng nhộng tằm có giá trị bất ngờ đối với người bệnh gan nhiễm mỡ. Bởi nhộng có chứa enzym serrapeptase có công dụng kháng viêm, giảm cholesterol trong cơ thể. Rất hữu ích cho bệnh nhân gan nhiễm mỡ do béo phì.
Cá tươi giàu protein nhưng lại rất ít chất béo. Đặc biệt trong cá tươi có chứa acid béo omega 3 vô cùng có lợi cho sức khỏe tim mạch, huyết áp, giúp giảm đáng kể cholesterol trong máu đồng thời kích thích tăng cường chức năng gan.
Các loại thảo dược thiên nhiên
Một số loại thảo dược thiên nhiên có tác dụng hỗ trợ giảm lượng mỡ trong gan rất tốt như: actiso, trà xanh, rau đắng đất …
Người mắc gan nhiễm mỡ không nên ăn gì
Mỡ động vật
Mỡ động vật khi được bổ sung vào cơ thể sẽ được bài tiết qua gan. Nếu lượng mỡ dư thừa sẽ gây gánh nặng cho gan. Gan không thể bài tiết hết lượng mỡ thừa gân nên tình trạng lắng đọng mỡ tại gan dẫn đến nguy cơ gan nhiễm mỡ. Bạn nên lựa chọn các loại dầu có nguồn gốc thực vật thay vì mỡ động vật
Thực phẩm giàu cholesterol
Một số thực phẩm chứa hàm lượng cholesterol cao ví dụ như: nội tạng động vật, lòng đỏ trứng gà… hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm này giúp giảm lượng chất béo trong máu và trong gan.
Thịt đỏ
Thịt đỏ rất giàu protein. Nhưng khi cơ thể hấp thụ quá nhiều protein sẽ làm tăng gánh nặng cho gan. Gan không chuyển hóa được gây tồn đọng. Khiến bệnh gan nhiễm mỡ trở nên trầm trọng hơn.
Đồ cay nóng
Thực phẩm cay nóng sẽ làm suy giảm chức năng gan, gan không thể bài tiết chất béo gây đồn đọng. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ.
Rượu bia
Rượu bia được xem như kẻ thù số 1 của gan. Uống rượu bia sẽ góp phần thúc đẩy quá trình chuyển từ gan nhiễm mỡ sang xơ gan thậm chí là ung thư gan. Việc đào thải các chất độc từ rượu bia cùng lưỡng mỡ thừa tạo gánh nặng rất lớn cho gan.
Bên cạnh một chế độ dinh dưỡng phù hợp và khoa học, người bệnh cần tăng cường thể lực, sức đề kháng và khả năng chuyển hóa của gan bằng các hoạt động thể dục thể thao.
